ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μπορεί στην Ελλάδα το Πάσχα να σημαίνει Ανάσταση του Θεανθρώπου και... λουκούλλεια γεύματα με ψητό κατσίκι στη σούβλα, κόκκινα αβγά και αδιάκοπο χορό, αλλά σε ορισμένες γωνίες του πλανήτη οι παραδόσεις του Πάσχα κρύβουν πολλές ιδιομορφίες.

1. Τσεχία- Ουγγαρία-Σλοβακία: Το «ξύλο» είναι... υγεία

Ένα από τα πιο περίεργα έθιμα του Πάσχα συμβαίνει στην Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Η παράδοση προστάζει οι άνδρες να μαστιγώνουν(!) τις γυναίκες τους τη Μεγάλη Δευτέρα. Αφού τις βρέξουν με μπόλικο νερό, έπειτα τις μαστιγώνουν με χειροποίητα μαστίγια, φτιαγμένα από ιτιά και διακοσμημένα με κορδέλες στα άκρα τους. Το μαστίγωμα έχει συμβολική σημασία. Σύμφωνα με το θρύλο οι γυναίκες μαστιγώνονται από τους συζύγους τους, ώστε να διατηρούν την ομορφιά και την υγεία τους την επόμενη χρονιά. Η ομορφιά θέλει θυσίες!!!

2. Φινλανδία: Βγήκαν έξω οι δαίμονες!

Στη Φινλανδία τα παιδιά μασκαρεύονται και ζητιανεύουν στους δρόμους, ενώ στα χέρια τους κρατούν δύο μπαγκέτες. Στην δυτική, μάλιστα, Φινλανδία τα πυροτεχνήματα είναι το κέντρο της προσοχής. Η παράδοση έχει και εδώ συμβολική σημασία, αφού σκοπός των κρότων και των πυροτεχνημάτων είναι να τρομάξουν τις μάγισσες που περιφέρονται ελεύθερες στο χρονικό διάστημα μεταξύ Μεγάλης Παρασκευής και Μεγάλου Σαββάτου.

Μία συγκλονιστική ιστορία από το Αναγνωστικό της Στ΄ Δημοτικού του 1947...

Είναι τρεις η ώρα μετά τα μεσάνυχτα και σπάνιοι οι διαβάτες στο δρόμο. Είναι οι τελευταίοι που γυρίζουν από την πρώτη Ανάσταση και πηγαίνουν βιαστικοί στα σπίτια τους. Σε λίγο τίποτε πια δεν ακούγεται και νεκρική σιγή βασιλεύει σ' όλη την τούρκικη συνοικία του Ηρακλείου. Ξαφνικά, ανοίγει αθόρυβα η αυλόπορτα ενός μεγάλου σπιτιού και προβάλλει ανθρώπινο κεφάλι. Γυρίζει δεξιά και αριστερά και παρατηρεί με προσοχή μέσα στα σκοτάδι. Τραβιέται μέσα και πάλι ξαναφαίνεται και κοιτάζει με προσοχή.

- Ελάτε, δεν είναι κανένας, ακούγεται χαμηλή φωνή.

Τρεις σκιές, η μια μεγάλη και οι δύο μικρότερες, βγήκανε στο δρόμο.

- Πάμε γρήγορα, ψιθύρισε ο ψηλός άντρας πάμε γρήγορα, γιατί αργήσαμε και θα μας περιμένει. Σκέπασε το πρόσωπο με το μαντήλι σου, Εσμέ! Ρεσίτ, δός μου το χέρι σου!

Περπατούσανε κι οι τρεις σιωπηλοί στο σκοτάδι. Μόλις όμως έστριψαν το στενό σοκάκι, βρήκανε μια γριά, που κρατούσε στο χέρι της αναμμένη λαμπάδα. Περπατούσε με κόπο, γιατί ήταν πολύ γριά. Και φρόντιζε με το αδειανό χέρι να προφυλάξει τη λαμπάδα της από τον αέρα, για να φέρει στο σπίτι το φως της Αναστάσεως, που πήρε από την εκκλησιά.

Θυμάμαι από μικρός την γιαγιά μου, να μένει ξύπνια μέχρι αργά, για να κάνει όλες τις δουλειές έως την Μ. Πέμπτη το βράδυ, γιατί όπως μου έλεγε «Την Μ. Παρασκευή, δε πρέπει να κάνουμε τίποτα, καμία δουλειά του σπιτιού.» Αφού λοιπόν έβαφε τα αυγά, τα έκρυβε για να μην τα βρει η πένθιμη μέρα, έκανε το σταυρό της και προετοιμαζόταν για την νηστεία, που θα γινόταν ακόμα πιο σκληρή από το επόμενο πρωί.

Μεγάλη Παρασκευή, μία ημέρα απόλυτης νηστείας, η Εκκλησία μας θυμίζει και βιώνει την πορεία του Ιησού προς τον Σταυρό και τον θάνατο, την ταφή του και, εν τέλει, την πλήρη επικράτηση του κακού επί του καλού, μέχρι το δεύτερο να θριαμβεύσει ξανά με την Ανάσταση.

Τα 12 Ευαγγέλια που διαβάζονται την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ και τα 5 την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί μας παρουσιάζουν τα δραματικά γεγονότα από όλους τους Ευαγγελιστές.

Με τον τρόπο αυτό ζούμε την προδοσία και τη σύλληψη, την ανάκριση και τους εξευτελισμούς, την θανατική καταδίκη από τους Αρχιερείς και τον Πιλάτο, την άρνηση και τη μετάνοια του Πέτρου, την πορεία προς το Γολγοθά, τη Σταύρωση, το Θάνατο, την Αποκαθήλωση, την ταφή και τη σφράγιση του μνημείου.

Το αυγό, πανάρχαιο σύμβολο της γένεσης του κόσμου, της γέννησης της ζωής, το συναντάμε σε πολλές λατρείες, τόσο πρωτόγονες, όσο και περισσότερο εξελιγμένες.

Μια παράδοση αιώνων σε όλο σχεδόν τον κόσμο είναι το βάψιμο των αυγών. Την Μεγάλη Πέμπτη είναι το κατ' εξοχήν έθιμο που κυριαρχεί. Το επικρατέστερο χρώμα είναι το κόκκινο, γιατί είναι το χρώμα της χαράς, της Ανάστασης, της ελπίδας, της Αναγέννησης αλλά και της αποτροπής. Σχέδια, τρόποι βαψίματος και μύθοι για την επικράτηση αυτής της παράδοσης υπάρχουν αρκετά.

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, το Πάσχα βάφουμε κόκκινα αβγά επειδή συμβολίζουν το αίμα του Χριστού που έδωσε για τη σωτηρία του κόσμου.

Υπάρχει ένας μύθος που λέει πως μια μέρα μετά την Ανάσταση του Χριστού, η Μαρία η Μαγδαληνή πήγε στον Τιβέριο Καίσαρα και του ανακοίνωσε ότι αναστήθηκε ο Κύριος και ότι ακριβώς συνέβη. Δίπλα τους εκείνη τη στιγμή υπήρχε ένας άνθρωπος που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά. Ο Καίσαρας έδειξε απορημένος και είπε στη Μαγδαληνή ότι, εάν αυτό που λέει, είναι αλήθεια, τότε τα αβγά, από άσπρα που είναι, να γίνουν κόκκινα. Έτσι κι έγινε και ο Καίσαρας έμεινε άναυδος.