Οι δολίνες είναι βαθιές λακκούβες ή τρύπες, που σχηματίζονται, κατά κανόνα, από την υπονόμευση του εδάφους σε κάποια σημεία. Οι δολίνες συναντιούνται κυρίως σε περιοχές με ασβεστολιθικά πετρώματα.
Σχηματίζονται συνήθως ως εξής: Το βρόχινο νερό περνάει στο υπέδαφος και διασπά βαθμιαία το ασβεστολιθικό πέτρωμα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπόγειες κοιλότητες και σπηλιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι σπηλιές γίνονται σταδιακά τόσο μεγάλες, που δεν μπορούν πλέον να αντέξουν το βάρος της οροφής τους. Έτσι, το έδαφος που βρίσκεται από πάνω τους καταρρέει, και εμφανίζονται μεγάλες ή μικρότερες τρύπες.
Σε κάποια μέρη του κόσμου, οι δολίνες είναι τόσο πολλές, που διαμορφώνουν το τοπίο. Τέτοιου είδους τοπία ονομάζονται καρστικά, από την περιοχή Καρστ στα σύνορα Ιταλίας-Σλοβενίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι δολίνες μπορούν να γίνουν πολύ μεγάλες και πολύ βαθιές.
Κάτι τέτοιο συνέβη στην Πόλη της Γουατεμάλας, το Φεβρουάριο του 2007. Ισχυρές βροχοπτώσεις και νερά που διέρρεαν από ένα μη στεγανοποιημένο υπόνομο, σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολλών κοιλοτήτων στο υπέδαφος, οδήγησαν σε μια απότομη κατάρρευση του εδάφους. Σχηματίστηκε μια τρύπα βάθους 100 μέτρων, που κατάπιε πολλά σπίτια και στοίχισε τρεις ανθρώπινες ζωές.
Το Βουλισμένο Αλώνι στην Κρήτη
Το Βουλισμένο Αλώνι είναι μια από τις εντυπωσιακότερες και μεγαλύτερες δολίνες στην Ευρώπη! Η αμφιθεατρική του διάταξη προσφέρει πολύ καλή ακουστική και γι’αυτό ο συνθέτης Μάνος Χατζηδάκις είχε προτείνει να διαμορφωθεί σε υπαίθριο θέατρο.
Ποια να είναι άραγε η αίσθηση όταν βρίσκεται κάποιος στο εσωτερικό ενός κρατήρα; Έχει αναλογιστεί κανείς πως θα ήταν ένα σπήλαιο χωρίς την οροφή του; Η κρητική ύπαιθρος κρύβει αρκετούς θησαυρούς και μέρη που σου κόβουν την ανάσα. Ένα τέτοιο μέρος είναι και το Βουλισμένο Αλώνι, από τις εντυπωσιακότερες και μεγαλύτερες δολίνες στην Ευρώπη.
Το Βουλισμένο Αλώνι βρίσκεται 15χλμ από την πόλη του Ηρακλείου στον παλιό εθνικό δρόμο προς Μάραθο (υπάρχει πινακίδα που δείχνει ακριβώς την τοποθεσία), στους πρόποδες του όρους Στρούμπουλα. Η περιοχή γενικά είναι πετρώδης και άγρια, αν και δείχνει άγονη τα αλώνια που διατηρούνται ακόμη μαρτυρούν ότι κάποτε ήταν αξιοποιήσιμη. Από αυτές τις αγροτικές εκτάσεις πήρε το όνομά της και η συγκεκριμένη περιοχή (Αλώνι) που λόγω του τεράστιου κρατήρα της γέννησε νέους θρύλους, καθώς θυμίζει αλώνι που το ρούφηξε η γη. (Βουλισμένο).
Γεωλόγοι που μελέτησαν την περιοχή κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στο σημείο αυτό υπήρχε σπήλαιο του οποίου η οροφή πριν από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια κατέπεσε μετά από σεισμούς, οπότε και η καθίζηση του εδάφους προκάλεσε αυτό το συγκεκριμένο γεωλογικό φαινόμενο, που ονομάζεται δολίνη. Το συγκεκριμένο αξιοθέατο ξεπερνά τις συνήθεις διαστάσεις μιας δολίνης και γι’αυτό είναι από τις εντυπωσιακότερες της Ευρώπης και μοναδική στην Κρήτη για τις διαστάσεις και την επιβλητικότητα της. Το Βουλισμένο Αλώνι έχει διάμετρο 90 μέτρα και βάθος από 15 έως 50 μέτρα.
Η λαϊκή παράδοση από την άλλη θέλει στο σημείο αυτό να βρισκόταν ένα μεγάλο αλώνι το οποίο βούλιαξε μέσα στη γη παρασύροντας και τον ιδιοκτήτη του. Ένα καλοκαίρι, την ημέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλία ο γεωργός πήγε στο αλώνι μαζί με τη γυναίκα του και την κόρη του για να αλωνίσει, παρόλο που τη μέρα αυτή δεν αλωνίζουν. Έτσι ο Προφήτης Ηλίας για να τον τιμωρήσει βούλιαξε το αλώνι που κατάπιε τον γεωργό και την οικογένειά του. Λέγεται μάλιστα πως από τότε και κάθε χρόνο τη μέρα της γιορτής του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου, ακούγεται ο ήχος των άχυρων που θροίζουν και το τραγούδι της κόρης του γεωργού «Γύρω γεια τωνε κι όλα τ’ άχερα δικά ντωνε...»
Το Βουλισμένο Αλώνι είναι ένα μοναδικό δημιούργημα της φύσης και αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς λάτρεις της αναρρίχησης καθώς έχει διαδρομές από εκπαιδευτικές μέχρι πολύ δύσκολες. Η αμφιθεατρική του διάταξη προσφέρει πολύ καλή ακουστική και γι’ αυτό ο συνθέτης Μάνος Χατζηδάκις είχε προτείνει να διαμορφωθεί σε υπαίθριο θέατρο.
ΠΗΓΕΣ:
- scienceillustrated.gr/site/τι-είναι-μια-δολίνη
- candianews.gr/2016/02/13/414563